Κατά πόσο συμπίπτουν οι θεραπευτικές προσδοκίες ιατρών και ασθενών; Ακόμα και στην εποχή της εξατομικευμένης ιατρικής, έρευνες αποκαλύπτουν ότι οι θεραπευτικές αποφάσεις στην κατάθλιψη συνήθως δεν λαμβάνουν υπόψη τις ελπίδες, τα πιστεύω και τις προσδοκίες των ίδιων των ασθενών. Στο παρακάτω συνέδριο, συζητήθηκε πως να ενσωματωθούν οι προσδοκίες των ασθενών στη διαχείριση της κατάθλιψης και πόσο σημαντικό είναι αυτό.
Στοιχεία για τους στόχους των ασθενών και τις προσδοκίες τους
Η καθηγήτρια Ellen Frank (Πανεπιστήμιο του Pittsburgh, PA, ΗΠΑ) ξεκίνησε λέγοντας ότι, σε αντίθεση με τα εκτενή στοιχεία που υπάρχουν στη βιβλιογραφία σχετικά με την αποτελεσματικότητα των αντικαταθλιπτικών σκευασμάτων, ελάχιστα δημοσιευμένα στοιχεία είναι διαθέσιμα σχετικά με τις προσδοκίες των ασθενών για τη θεραπεία τους από την κατάθλιψη. Ανέτρεξε σε πληροφορίες από έρευνες ασθενών, ομάδες συζήτησης με στόχο την αναγνώριση των προτεραιοτήτων για έρευνα (focus groups), ποιοτικές συνεντεύξεις με ασθενείς και άμεσες ερωτήσεις σε ασθενείς σχετικά με το τι δούλεψε και τι δεν δούλεψε στη θεραπεία τους.
Η καθηγήτρια Frank συμπέρανε ότι, όσον αφορά την έκβαση της θεραπείας, οι ασθενείς ήθελαν:
- Ανακούφιση από τα συμπτώματα, κυρίως του άγχους και των αρνητικών σκέψεων
- Αίσθηση του καλώς έχειν και βελτίωση στη λειτουργικότητα
- Έγκαιρη παρέμβαση, τόσο στη νόσο όσο και σε κάθε επεισόδιο υποτροπιάζουσας κατάθλιψης
- Πρόληψη νέων επεισοδίων
Όσον αφορά τις αλληλεπιδράσεις με τους επαγγελματίες υγείας, οι ασθενείς επιθυμούσαν:
- Σχέση συνεργασίας και ισοτιμίας με τους ιατρούς τους
- Να λαμβάνονται υπόψη και οι δικοί τους θεραπευτικοί στόχοι
- Πληροφόρηση σε βάθος για τη νόσο αλλά και σχετικά με τις παρεμβάσεις που μπορεί να είναι χρήσιμες στην αντιμετώπισή της, έτσι ώστε οι ασθενείς να μπορούν να κάνουν τεκμηριωμένες θεραπευτικές επιλογές.
Οι ασθενείς επιθυμούν σχέση συνεργασίας με τον ιατρό τους και να λαμβάνονται υπόψη και οι δικοί τους θεραπευτικοί στόχοι
Η καθηγήτρια Frank επίσης τόνισε:
- Τη σημασία του να σέβεσαι τα πιστεύω του ασθενούς και να τα ενσωματώνεις στη θεραπεία
- Τη σημασία να μην αισθάνονται οι ασθενείς ότι τους πιέζει ο χρόνος κατά τη διάρκεια της συνεδρίας (παρόλο το αυστηρό πρόγραμμα μιας κλινικής).
Ικανοποιώντας τις εξατομικευμένες ανάγκες των ασθενών
Μια επιλογή δεν ταιριάζει σε όλους, επειδή οι άνθρωποι βιώνουν διαφορετικά συμπτώματα και έχουν διαφορετικά επίπεδα ανοχής σε διαφορετικές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Τα συμπεράσματα αυτά υποστηρίχθηκαν από τον καθηγητή David Castle (Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης, Αυστραλία), ο οποίος συζήτησε κάποιες θεραπευτικές στρατηγικές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν ώστε να ικανοποιηθούν οι θεραπευτικές ανάγκες των ασθενών. Μια επιλογή δεν ταιριάζει σε όλους, τόνισε, επειδή οι άνθρωποι βιώνουν διαφορετικά συμπτώματα και έχουν διαφορετικά επίπεδα ανοχής σε διαφορετικές ανεπιθύμητες ενέργειες. Επομένως, οι αλγοριθμικές προσεγγίσεις στη θεραπεία είναι περιορισμένες και οι ιατροί χρειάζεται να εξατομικεύουν τις θεραπευτικές επιλογές των ασθενών τους. Επιπλέον, πρόσφατα δεδομένα υπέδειξαν ότι οι ψυχογενωμικές δοκιμασίες (psychogenomic tests) μπορούν προς το παρόν να συνεισφέρουν ελάχιστα στη φροντίδα των ασθενών με κατάθλιψη.1Αντίθετα, οι ιατροί χρειάζεται να βασίζονται στην προσεκτική επιλογή φαρμακευτικών σκευασμάτων και την παρακολούθηση του θεραπευτικού αποτελέσματος και των ανεπιθύμητων ενεργειών και να καθοδηγούνται από τους ασθενείς όσον αφορά τις θεραπευτικές επιλογές τους.
Oι ιατροί χρειάζεται να βασίζονται στην προσεκτική επιλογή φαρμακευτικών σκευασμάτων και την παρακολούθηση του θεραπευτικού αποτελέσματος και των ανεπιθύμητων ενεργειών και να καθοδηγούνται από τους ασθενείς όσον αφορά τις θεραπευτικές επιλογές τους.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Castle, παράγοντες που καθορίζουν τις επιλογές στην αντικαταθλιπτική αγωγή περιλαμβάνουν:
- Προηγούμενη ανταπόκριση, του ασθενούς ή/και άλλων μελών της οικογένειας
- Αποτελεσματικότητα του αντικαταθλιπτικού σκευάσματος σε συγκεκριμένα συμπτώματα που απασχολούν τον ασθενή
- Συγκεκριμένο προφίλ ανεκτικότητας του φαρμάκου στον κάθε ασθενή ξεχωριστά
- Οι γιατροί πρέπει επίσης να προσέχουν την παρουσία μεικτών νοσημάτων, καθώς λανθασμένη θεραπεία μπορεί να επιδεινώσει σημαντικά την κατάσταση του ασθενή.
Λήψη απόφασης από κοινού
Παρουσιάστε τις επιλογές που υπάρχουν, κατανοήστε τι προσδοκά και τι επιθυμεί ο ασθενής και στη συνέχεια βοηθήστε τον ασθενή να αποφασίσει.
Κάθε φάρμακο ή κάθε άλλη αγωγή θα μπορέσει να είναι αποτελεσματική μόνο εάν ο ασθενής τη λαμβάνει τακτικά, επομένως οι ιατροί χρειάζεται να δουλέψουν με τους ασθενείς τους ώστε να ικανοποιηθούν οι ανάγκες και οι προσδοκίες τους από τη θεραπεία και να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες τους – έτσι ώστε να αυξηθεί η πιθανότητα ο ασθενής να συμμορφώνεται με την αγωγή του. Για αυτό το λόγο, ο καθηγητής Castle υποστήριξε την από κοινού απόφαση λήψης της αντικαταθλιπτικής αγωγής: παρουσιάστε τις επιλογές που υπάρχουν, κατανοήστε τι προσδοκά και τι επιθυμεί ο ασθενής και στη συνέχεια βοηθήστε τον ασθενή να αποφασίσει.
Το συμπόσιο αυτό υποστηρίχθηκε οικονομικά για εκπαιδευτικούς λόγους από φαρμακευτική εταιρία
