Το θέμα για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2020 είναι Ψυχική Υγεία για όλους: Μεγαλύτερη Επένδυση, Μεγαλύτερη Πρόσβαση. Η αντιμετώπιση του στίγματος και της διάκρισης, μέσω της εκπαίδευσης και των εκδηλώσεων ευαισθητοποίησης της κοινότητας, μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους ώστε να μιλήσουν πιο άνετα για την ψυχική τους υγεία με αποτέλεσμα να αποκτήσουν πρόσβαση στις κατάλληλες υπηρεσίες ψυχικής υγείας και να λάβουν την κατάλληλη φροντίδα.
Το στίγμα παγκοσμίως συμβάλλει στην κακή έκβαση της ψυχικής υγείας,1 και είναι ένας σημαντικός παράγοντας που εμποδίζει την αποτελεσματική διαχείριση των ψυχικών διαταραχών και την προαγωγή της ψυχικής ευεξίας. 2
Το στίγμα είναι μια πρόκληση για το σύνολο της κοινωνίας
Μια ψευδής πεποίθηση
Το στίγμα συνήθως προκύπτει από την πεποίθηση ότι τα άτομα με ψυχιατρικά νοσήματα- για παράδειγμα τα άτομα με διπολική διαταραχή, διαταραχές χρήσης ουσιών και αλκοόλ και σχιζοφρένεια- είναι επικίνδυνα για τους ίδιους και για το περιβάλλον τους.3
Τα υπάρχοντα δεδομένα δεν υποστηρίζουν κάτι τέτοιο. Στην πραγματικότητα, έρευνες υποστηρίζουν ότι τα άτομα με διαταραχές της ψυχικής υγείας που λαμβάνουν σταθερά την αγωγή τους δεν είναι πιο βίαια από τον γενικό πληθυσμό. 4 Επιπλέον, τα άτομα με σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές είναι έντεκα φορές πιο πιθανό από το γενικό πληθυσμό να είναι θύματα εγκληματικής ενέργειας.5
Συνέπειες του στίγματος
Το στίγμα έχει αρνητική επίδραση στις επενδύσεις για την ψυχική υγεία
Το στίγμα είναι σημαντική αιτία διάκρισης και κοινωνικού αποκλεισμού.2
Μια ανασκόπηση της θεραπείας των ατόμων με ψυχιατρικές διαταραχές σε χαμηλού και μέτριου εισοδήματος χώρες κατέδειξε εκτεταμένες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων βασικών, πολιτιστικών, οικονομικών, πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.6
Ως αποτέλεσμα, το στίγμα προκαλεί επιπρόσθετο φορτίο για τα άτομα που ζουν με ψυχιατρικές διαταραχές,7 επηρεάζοντας αρνητικά την αυτοεκτίμηση και τις οικογενειακές τους σχέσεις και περιορίζοντας την ικανότητά τους να κοινωνικοποιηθούν και να αποκτήσουν στέγαση και θέσεις εργασίας. 2
Το στίγμα επίσης οδηγεί σε διακρίσεις που επηρεάζουν αρνητικά τις επενδύσεις στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας.1,2
Παρεμβάσεις για την καταπολέμηση του στίγματος
Οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού που περιλαμβάνουν προσωπικές μαρτυρίες είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές6
Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την Ψυχική Υγεία του ΠΟΥ 2 είναι μια στρατηγική τριών διαστάσεων με στόχο τη βελτίωση της έκβασης της ψυχικής υγείας μέσω:
- της βελτίωσης της ψυχικής ευεξίας του πληθυσμού
- του σεβασμού των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχιατρικές διαταραχές και της προσφοράς ισοδύναμων ευκαιριών ώστε να επιτευχθεί η υψηλότερη ποιότητα ζωής
- της δημιουργίας προσβάσιμων, ασφαλών και αποτελεσματικών υπηρεσιών που απαντούν στις ψυχικές, σωματικές και κοινωνικές ανάγκες και προσδοκίες των ατόμων
Άλλες παρεμβάσεις για τη βελτίωση της έκβασης της ψυχικής υγείας περιλαμβάνουν:
- αυξημένη χρήση τεχνολογιών για την πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας για άτομα που ενδέχεται να μη θέλουν να αναζητήσουν ή να έρθουν σε επαφή με τις υπηρεσίες λόγω στίγματος1
- εκστρατείες ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης του κοινού που τοποθετούν τις εμπειρίες ατόμων με ψυχικές διαταραχές σε ένα φυσιολογικό πλαίσιο 1,6
Οι εκστρατείες ενδέχεται να εμπλέκουν ομάδες υποστηρικτών, κυβερνητικούς και δημόσιους οργανισμούς, καθώς και ενδιαφερόμενους φορείς σε παγκόσμιο, περιφερειακό, τοπικό επίπεδο και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές όταν περιλαμβάνουν προσωπικές μαρτυρίες από ανθρώπους με διαταραχές της ψυχικής υγείας. 6
