Η Ψυχική μας Υγεία διαμορφώνεται με βάση γενετικούς, αναπτυξιακούς, περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς παράγοντες.1
Οι δυσμενείς κοινωνικοοικονομικές συνθήκες αυξάνουν τον κίνδυνο να εμφανιστούν ψυχικές διαταραχές, αλλά και τα ψυχικά νοσήματα αποτυπώνουν τις αρνητικές επιπτώσεις ενός χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου.2
Ποιοι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες επηρεάζουν την ψυχική υγεία;
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι άντρες που ζουν στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές έχουν κατά 51% μεγαλύτερη πιθανότητα να νοσήσουν από κατάθλιψη σε σχέση με αυτούς που ζουν σε περιοχές καλύτερου βιοτικού επιπέδου.3
Η σχέση των κοινωνικοοικονομικών παραγόντων με την ψυχική υγεία είναι πολύπλοκη και με ποικίλες κατευθύνσεις.1
Δημογραφικοί παράγοντες
Οι δημογραφικοί παράγοντες, που σχετίζονται με συγκεκριμένες διαγνώσεις ψυχικών νοσημάτων περιλαμβάνουν την ηλικία, το φύλο και την εθνικότητα.1,4
Η μελέτη που διενεργήθηκε το 2019 με σκοπό τον υπολογισμό του φορτίου που προκαλούν τα νοσήματα παγκοσμίως έδειξε ότι αγόρια με ηλικία μικρότερη από 14 έτη, είχαν αναλογικά μεγαλύτερη επιβάρυνση ψυχικής νόσου σε σχέση με κορίτσια της ιδίας ηλικίας.5 Όμως από την ηλικία των 15 ετών και άνω, τα κορίτσια και οι γυναίκες, είχαν μεγαλύτερη επιβάρυνση λόγω ψυχικών διαταραχών, σε σχέση με τα αγόρια και τους άντρες.5
Η σχέση μεταξύ της εθνικότητας και των ψυχικών διαταραχών πρέπει να αξιολογηθεί μέσα στο πολιτιστικό, κοινωνικό και γενετικό πλαίσιο.6 Το αυξημένο φορτίο των προβλημάτων ψυχικής υγείας που υπάρχει στις εθνικές μειονότητες μπορεί να συσχετιστεί με πολλούς διαφορετικούς παράγοντες, όπως η μετανάστευση, η πληθυσμιακή πυκνότητα, οι υπαρκτές διακρίσεις και οι κοινωνικές αντιξοότητες.7
Στους νέους, η χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση αυξάνει κατά 2,5 φορές τον κίνδυνο εμφάνισης της κατάθλιψης, σε σχέση με τους νέους που βρίσκονται σε υψηλό κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.8
Οικονομικοί παράγοντες
Οι οικονομικές δυσκολίες, η εργασιακή κατάσταση και το εισόδημα, έχουν επίδραση στην Ψυχική Υγεία.1 Το χαμηλό εισόδημα, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ψυχικών διαταραχών.9 Ο τρόπος ζωής όταν δεν προσφέρει πρόσβαση σε καλές συνθήκες κατοικίας ή σίτισης, μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στην ψυχική υγεία.1,9
Εκπαίδευση
Η καλύτερη εκπαίδευση μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη μείωση των κινδύνων νόσησης από ψυχικές διαταραχές, κυρίως μέσω της δυνατότητας για περισσότερες ευκαιρίες εργασιακής απασχόλησης.1
Η κοινότητα
Η κοινότητα μπορεί να βοηθήσει στην προστασία της Ψυχικής Υγείας, μέσω των υποστηρικτικών δικτύων που αναπτύσσονται και των πλεονεκτημάτων από την αξιοποίηση του κοινωνικού ιστού.1 Αντιθέτως, η απουσία μιας σταθερής κοινότητας, η απώλεια ή μη ύπαρξη μιας κοινής ιστορίας ή ο διωγμός μέσα σε μια κοινότητα, μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στην Ψυχική Υγεία.1
Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες στην Ψυχική Υγεία;
Ο περιορισμός της επίδρασης των κοινωνικών ανισοτήτων στην Ψυχική Υγεία είναι εξαιρετικά σημαντικός.2
Οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση των ανισοτήτων που η διαφορετική κοινωνικοοικονομική κατάσταση μπορεί να επιφέρει στην Ψυχική Υγεία, μέσα από την προώθηση υπηρεσιών ψυχικής υγείας που βελτιώνουν την ενημέρωση και την πρόσβαση σε αυτές. Επιπρόσθετα, αντιλαμβανόμενοι τους διαφορετικούς κινδύνους που προέρχονται από διαφορετικές πτυχές της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να έχουν καλύτερη αντίληψη για το ποια άτομα βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο λόγω της κοινωνικοοικονομικής τους κατάστασης.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας αποτελεί μια από τις εκστρατείες ενημέρωσης που ενθαρρύνει την θετική στάση για συζήτηση των θεμάτων Ψυχικής Υγείας και την έγκαιρη αναζήτηση βοήθειας. Τα δυο αυτά μπορούν να σταματήσουν τον φαύλο κύκλο που συνδέει την χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση με την πτωχή ψυχική υγεία.2
