Διατηρώντας τον εγκέφαλο υγιή

Η πρόληψη των μακροπρόθεσμων συνεπειών της σχιζοφρένειας και ιδιαίτερα των πολλαπλών υποτροπών είναι η κύρια θεραπευτική πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι ψυχίατροι και οι ασθενείς με αυτή τη διαταραχή. Στο συμπόσιο αυτό συζητήθηκε η συνεχιζόμενη θεραπεία με μακράς διάρκειας δράσης ενέσιμα αντιψυχωτικά.

Ο καθηγητής István Bitten από τη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας περιέγραψε τα αποτελέσματα της συνεχούς, αλλά και της διακοπτόμενης θεραπείας στη σχιζοφρένεια. Είναι πια γνωστό  ότι τα ποσοστά υποτροπής είναι πολύ μεγαλύτερα για τους ασθενείς που διακόπτουν την αντιψυχωτική φαρμακευτική αγωγή, παρά για εκείνους που λαμβάνουν συνεχή θεραπεία. Ακόμα και αν η διακοπή της θεραπείας μετά από ένα πρώτο επεισόδιο ψύχωσης πραγματοποιείται πολύ προσεκτικά σε επιλεγμένους ασθενείς, τα ποσοστά όσον αφορά τις υποτροπές παραμένουν σημαντικά αυξημένα σε αυτή την ομάδα των ασθενών σε σύγκριση με τους ασθενείς που συνέχισαν να παίρνουν τη φαρμακευτική αγωγή.

Αυτές οι υποτροπές έχουν αρνητική επίδραση στην ευεξία και τη λειτουργικότητα των ασθενών. Σε ασθενείς που υποτροπιάζουν επανειλημμένα, η διάρκεια  των υποτροπών τους γενικά αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου. Μετά από μερικά επεισόδια, ορισμένοι ασθενείς μπορεί να παρουσιάσουν συνεχή ψυχωτική συμπτωματολογία, με περιορισμένη υποχώρηση των συμπτωμάτων τους. Επιπλέον, μετά την υποτροπή, ένα ποσοστό των ασθενών θα παρουσιάσει ανθεκτικότητα στην αρχική αποτελεσματική θεραπευτική αγωγή. Καθώς αρκετοί  ασθενείς με σχιζοφρένεια παρουσιάζουν πολλαπλές υποτροπές, είναι πιθανό ένας αυξανόμενος αριθμός ασθενών να καταλήξει με δύσκολα αντιμετωπίσιμη και ανθεκτική στη θεραπεία νόσο.

Οι πολλαπλές υποτροπές έχουν αρνητική επίδραση στην ευεξία και τη λειτουργικότητα των ασθενών.

Η σχιζοφρένεια συνδέεται με τη μείωση του προσδόκιμου ζωής. Η αύξηση της θνησιμότητας, όπως και ο κίνδυνος της υποτροπής, είναι επίσης υψηλότερη σε ασθενείς που δεν λαμβάνουν θεραπεία από ότι σε αυτούς που λαμβάνουν αντιψυχωτική αγωγή.

Η σημαντικότητα της πρόληψης υποτροπών συζητήθηκε επίσης από τον καθηγητή Henry Nasrallah, από το St Louis των ΗΠΑ. Ο καθηγητής περιέγραψε πως τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας έχουν πολλαπλές αρνητικές συνέπειες, όπως περαιτέρω επιδείνωση της γενικής λειτουργικότητας, αυτοτραυματισμοί και αυτοκτονίες, απώλεια στέγης και ποινικές διώξεις, απώλεια αυτοεκτίμησης, κακή ποιότητα ζωής και κοινωνικής λειτουργικότητας.

Επισημάνθηκε ότι η μη παραμονή στη θεραπεία είναι βασική αιτία υποτροπών και ότι η φυσική πορεία της ίδιας της νόσου έχει επιπτώσεις στην μη παραμονή στη θεραπεία. Οι ασθενείς που έχουν μειωμένη εναισθησία της κατάστασής τους, γνωστική έκπτωση, αρνητικά συμπτώματα όπως η αβουλία (αδυναμία της θέλησης για ενέργεια και πράξη), παρανοϊκές ιδέες για την προέλευση των ανεπιθύμητων ενεργειών και οι οποίοι ενδέχεται να κάνουν κατάχρηση ουσιών, μπορεί να έχουν δυσκολία στη διαχείριση μιας ημερήσιας από του στόματος θεραπείας. Συνεπώς, οι περισσότεροι ασθενείς σταματούν να λαμβάνουν τα από του στόματος αντιψυχωτικά πολύ γρήγορα μετά από ένα πρώτο επεισόδιο ψύχωσης. Ωστόσο, οι επακόλουθες υποτροπές που σχετίζονται και με τη μη παραμονή στη θεραπεία, είναι επιζήμιες για τον εγκεφαλικό ιστό.

Οι υποτροπές συνδέονται με τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες στα νευρικά κύτταρα, μέσω της σημαντικής αύξησης των ελευθέρων ριζών στον εγκέφαλο. Ένα πρώτο επεισόδιο ψύχωσης καταστρέφει τη φαιά ουσία και βλάπτει τη συνδεσιμότητα και τη νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου. Αυτή η βλάβη αυξάνεται περαιτέρω με κάθε επεισόδιο. Ο καθηγητής Nasrallah μίλησε με πάθος για αυτές τις επιζήμιες επιπτώσεις της πορείας της νόσου και υποστήριξε ότι η ψύχωση είναι εξίσου επικίνδυνη για τους ασθενείς όπως ο καρκίνος ή η καρδιακή νόσος. Πιστεύει ότι οι ψυχίατροι θα πρέπει να είναι αποφασισμένοι να εμποδίσουν τους ασθενείς από το να βιώσουν ένα δεύτερο επεισόδιο ψύχωσης, όπως ακριβώς οι καρδιολόγοι στοχεύουν στην πρόληψη ενός δευτέρου εμφράγματος στους ασθενείς τους. Ο καθηγητής υποστήριξε ότι η αποφυγή υποτροπών μετά από ένα πρώτο επεισόδιο ψύχωσης είναι η καλύτερη στρατηγική για την επίτευξη της ύφεσης της νόσου και τελικά της αποκατάστασης των ασθενών.

Αντιμετωπίστε τα ψυχωτικά επεισόδια με την ίδια σοβαρότητα που αντιμετωπίζεται στην ιατρική το έμφραγμα του μυοκαρδίου και λάβετε επιθετικά μέτρα για να προλάβετε μια δεύτερη “προσβολή του εγκεφάλου” από την σχιζοφρένεια.

Το θέμα του καλύτερου τρόπου αντιμετώπισης της σχιζοφρένειας και της πρόληψης των υποτροπών ανέπτυξε ο καθηγητής Jose Olivares, από το Vigo της Ισπανίας. Τόνισε ότι τα φάρμακα που έχουμε για τη θεραπεία της σχιζοφρένειας είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά - ο αριθμός των ασθενών που χρειάζεται να αντιμετωπιστούν με κάποια αγωγή ούτως ώστε ένας παραπάνω ασθενής με σχιζοφρένεια να έχει θετική έκβαση σε σχέση με το εικονικό φάρμακο  (ΝΝΤ) είναι χαμηλός - αλλά και ότι για να επιτευχθούν με αυτά τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα  θα πρέπει να χρησιμοποιούνται και αποτελεσματικά. Προκειμένου δε να βελτιωθεί η μακροπρόθεσμη λειτουργικότητα των ασθενών, θα πρέπει να βελτιστοποιηθούν τόσο το είδος όσο και ο χρόνος έναρξης της αγωγής.

Τόσο ο καθηγητής Olivares όσο και οι άλλοι ομιλητές αυτής της στρογγυλής τράπεζας  παρουσίασαν στοιχεία που υποστηρίζουν την βελτιωμένη αποτελεσματικότητα των ενέσιμων φαρμάκων μακράς διάρκειας δράσης σε σύγκριση με τα από του στόματος αντιψυχωτικά. Οι ομιλητές υποστήριξαν επίσης την πρώιμη χρήση αυτών των θεραπειών μακράς δράσης, καθώς η έναρξη τους νωρίς, μετά από σύντομη διάρκεια παρουσίας των συμπτωμάτων της νόσου έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την πρόγνωση των ασθενών, όσον αφορά τις υποτροπές και την πορεία της νόσου. Επιπλέον, τα ενέσιμα αντιψυχωτικά μακράς διάρκειας δράσης έχουν αποδειχθεί νευροπροστατευτικά έναντι των νευροτοξικών επιδράσεων των υποτροπών στη σχιζοφρένεια.

Η πρώιμη διάγνωση και η παραμονή στη θεραπεία με αντιψυχωτικά αποτελούν το κλειδί για την μακροπρόθεσμη βελτίωση της λειτουργικότητας.

Η έγκαιρη διάγνωση και η συνεχής, αποτελεσματική χορήγηση αντιψυχωτικών φαρμάκων είναι αποφασιστικοί παράγοντες που επηρεάζουν την πρόγνωση των ασθενών με σχιζοφρένεια, μιας νόσου για την οποία  οι συνέπειες της μη βέλτιστης θεραπείας και της θεραπευτικής αποτυχίας είναι τεράστιες. Με μια αποτελεσματική θεραπεία που χορηγείται χωρίς διακοπές, η μακροπρόθεσμη κοινωνική λειτουργικότητα και η αυτονομία είναι εφικτές και για τους ασθενείς με σχιζοφρένεια.

Αυτή η αναφορά προέρχεται από ένα δορυφορικό συμπόσιο υποστηριζόμενο από φαρμακευτική εταιρία.