Η πανδημία COVID-19 αντιπροσωπεύει μια «τριπλή απειλή», που επηρεάζει αρνητικά όχι μόνο τη σωματική υγεία των πολιτών παγκοσμίως, αλλά επίσης την οικονομία, την ψυχική υγεία και την ευημερία.
Ο επιπολασμός της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής και των καταθλιπτικών συμπτωμάτων έχει αυξηθεί παγκοσμίως κατά τη διάρκεια του περασμένου χρόνου,1,2 πυροδοτώντας αυτό που μερικοί ονομάζουν tsunami της ψυχικής υγείας.3 Πέρα από τα συμπτώματα που επιδεινώθηκαν σε ασθενείς με προϋπάρχουσα ψυχική διαταραχή, η πανδημία αύξησε τον επιπολασμό νέων περιστατικών μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής και καταθλιπτικών συμπτωμάτων στον γενικό πληθυσμό και στους νοσήσαντες από COVID-19 που ανάρρωσαν.1,4,5
Η εμπειρία από προηγούμενες πανδημίες, συμπεριλαμβανομένων του σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου και του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής, καταδεικνύει ότι οι ψυχοπαθολογικές συνέπειες της πανδημίας COVID-19 είναι πιθανά μακροχρόνιες και απαιτούν προσεκτική παρακολούθηση.6–8
Επίδραση του COVID-19 σε ασθενείς με Μείζονα Καταθλιπτική Διαταραχή (ΜΚΔ)
Η πανδημία COVID-19 μπορεί να θεωρηθεί ως ένα παγκόσμιο τραυματικό γεγονός από τη σκοπιά της ψυχικής υγείας, λόγω του ψυχολογικού φορτίου και των σχετιζόμενων στρεσογόνων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων της απρόβλεπτης φύσης της νόσου, της οικονομικής αβεβαιότητας, των περιοριστικών μέτρων και της κοινωνικής απομόνωσης.1,9,10 Τριπλασιασμός του επιπολασμού των καταθλιπτικών συμπτωμάτων/ μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής (ΜΚΔ) παρατηρήθηκε σε σύγκριση με την περίοδο πριν την πανδημία COVID-19.1,5
Η πανδημία COVID-19 αποτελεί ένα τραυματικό γεγονός
Οι ασθενείς με ψυχιατρικά νοσήματα, συμπεριλαμβανομένης της ΜΚΔ, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι, για πολλούς λόγους, στην επίδραση της πανδημίας COVID-19.11
Αρχικά, μπορεί να υποτροπιάσουν στην ψυχική τους νόσο γεγονός που πυροδοτείται από παράγοντες όπως η κοινωνική απομόνωση, ο φόβος της προσβολής από τον ιό και η οικονομική αβεβαιότητα.12,13 Πολλοί ασθενείς έχουν ταλαιπωρηθεί από την αναστάτωση της καθημερινής τους ρουτίνας και περνούν από τη διαδικασία πένθους για την απώλεια της προ πανδημίας ζωής τους. Μπορεί επίσης να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο μόλυνσης από τον ίδιο τον ιό, λόγω συμπεριφορικών και κοινωνικοοικονομικών παραγόντων, όπως επίσης και λόγω ύπαρξης υψηλών επιπέδων φλεγμονής.14
Η μειωμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας έθεσε μια επιπλέον πρόκληση για τους ασθενείς με ψυχιατρικά νοσήματα,15 με πολλούς κλινικούς να αισθάνονται ότι η πανδημία επηρέασε σε μεγάλο βαθμό αρνητικά τη φροντίδα των ασθενών. Η τηλε-ιατρική ωφέλησε παρόλα αυτά την ψυχιατρική, με την ενίσχυση του απορρήτου και της μείωσης των χαμένων συνεδριών.16
Οι ασθενείς με ΜΚΔ αντιμετωπίζουν επιπλέον προκλήσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19
Επίδραση και πιθανοί μηχανισμοί του μακροχρόνιου COVID
«Μακροχρόνιο COVID», ή «post-COVID-19 σύνδρομο» έχει παρατηρηθεί σε μια υπο-ομάδα του πληθυσμού και ορίζεται από το National Institute for Health and Care Excellence (NICE) στο Ηνωμένο Βασίλειο ως «σημεία και συμπτώματα που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια ή μετά την λοίμωξη με COVID-19, συνεχίζουν για πάνω από 12 εβδομάδες και δεν μπορούν να εξηγηθούν με εναλλακτική διάγνωση».17
Τα κλινικά χαρακτηριστικά του μακροχρόνιου COVID περιλαμβάνουν χρόνια γνωσιακά ελλείμματα, κατάθλιψη, διαταραχές στον ύπνο, εμμένουσα κόπωση και ανηδονία.17,18 Οι ασθενείς που νόσησαν με COVID και ανάρρωσαν έχουν περιγράψει το αίσθημα της «ομίχλης στο κεφάλι» που μπορεί να περιλαμβάνει όλα ή συνδυασμό των συμπτωμάτων αυτών.19 Η γνωσιακή δυσλειτουργία που προκαλείται από το μακροχρόνιο σύνδρομο COVID πιθανά θα έχει σημαντική επίδραση στην ικανότητα των νοσήσαντων που ανάρρωσαν να επιστρέψουν στην καθημερινή τους λειτουργικότητα.20 Επομένως υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ του μακροχρόνιου COVID και της ΜΚΔ, λόγω της αλληλοεπικάλυψης στα κύρια συμπτώματα καθώς και στο σωματικό, συναισθηματικό και γνωσιακό φορτίο.
Ομοιότητες παρατηρήθηκαν μεταξύ του μακροχρόνιου COVID και των συμπτωμάτων της ΜΚΔ
Υπάρχει η υπόθεση ότι τα συμπτώματα του μακροχρόνιου COVID μπορεί να οφείλονται στην αυξημένη ανοσολογική απάντηση. Τόσο ο COVID-19 όσο και η κατάθλιψη σχετίζονται με υψηλά επίπεδα παραγόντων φλεγμονής στο πλάσμα,21–23 και η θεραπευτική αποτελεσματικότητα των αντικαταθλιπτικών στην ΜΚΔ μπορεί μερικώς να οφείλεται στην αντι-φλεγμονώδη δράση τους.24 Μελέτη παρατήρησης ασθενών που νοσηλεύθηκαν λόγω COVID-19 έδειξε χαμηλότερο κίνδυνο διασωλήνωσης ή θανάτου στους ασθενείς που λάμβαναν αντικαταθλιπτικά σκευάσματα σε σύγκριση με εκείνους που δεν λάμβαναν.25
Ψυχική υγεία και κατάθλιψη στην COVID-19 εποχή και μετέπειτα
Άνθρωποι που έχουν καλύτερη προσαρμοστικότητα στην αντιμετώπιση δυσκολιών , για παράδειγμα έχουν παγιωμένα δίκτυα υποστήριξης ή πιο έντονο θρησκευτικό αίσθημα είναι λιγότερο πιθανό να βιώσουν συμπτώματα κατάθλιψης ή άγχους ως αποτέλεσμα της πανδημίας.26 Η έκθεση για την Παγκόσμια Ευτυχία το 2021 (World Happiness Report) που δημοσιεύθηκε από το United Nations Sustainable Development Solutions Network, αποκάλυψε κοινά στοιχεία, όπως η κοινωνική συνεκτικότητα και η καθημερινή σωματική δραστηριότητα μεταξύ των πιο ευτυχισμένων ομάδων ανθρώπων.27
Συνολικά, η πανδημία COVID-19 προκάλεσε σημαντικό φορτίο για την παγκόσμια ψυχική υγεία.1,2,5 Η ανηδονία φάνηκε να αποτελεί προγνωστικό παράγοντα της σοβαρής κατάθλιψης κατά τη διάρκεια της πανδημίας, και ασθενείς με ΜΚΔ βιώσαν επιδείνωση των συμπτωμάτων τους, όπως κόπωση και διαταραχές στον ύπνο.28–30 Τα συμπτώματα αυτά, μαζί με τη γνωσιακή έκπτωση, έχουν αναφερθεί σε μεγάλο βαθμό από νοσήσαντες με COVID-19 που ανάρρωσαν.4,18,31–33 Επομένως, για την καλύτερη υποστήριξη των ασθενών με ΜΚΔ, πρέπει να ληφθεί υπόψη μια θεραπευτική επιλογή που αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τα συμπτώματα της ΜΚΔ και ταυτόχρονα διευκολύνει την μετέπειτα λειτουργική αποκατάσταση.34
Αυτό το άρθρο γράφηκε ως πρακτικά ενός προωθητικού webinar για την πανδημία COVID-19 και τη vortioxetine (Brintellix®).
Οικονομική και εκπαιδευτική υποστήριξη παρείχε η εταιρεία Lundbeck.
Our correspondent’s highlights from the symposium are meant as a fair representation of the scientific content presented. The views and opinions expressed on this page do not necessarily reflect those of Lundbeck.
